دانشگاه الزهرا (س)
دانشکده ادبیات، زبان ها و تاریخ
پایان نامه کارشناسی ارشد
رشته زبان شناسی گرایش آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان
عنوان:
تحلیل خطای نوشتاری فارسی آموزان چینی زبان
استاد راهنما:
دکتر فریبا قطره
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی خطاهای نوشتاری فارسی‌آموزان چینی‌زبان اختصاص دارد. از آنجایی که تحلیل خطا می‌تواند به عنوان ابزاری مهم، برای یافتن نقاط ضعف زبان‌آموزان در یادگیری یک زبان مورد استفاده قرار بگیرد و نتایج به‌دست‌آمده از آن در جهت بهبود شیوه‌های آموزش و همچنین ارتقای وسایل آموزشی از جمله کتاب‌های آموزش زبان استفاده شود، در این پژوهش به تحلیل و بررسی خطاهای نوشتاری فارسی‌آموزان چینی‌زبان پرداخته شده است. برای این منظور از 40 نفر از زبان‌آموزان چینی که در مجموعه آموزش زبان امام خمینی (ره) قزوین مشغول به تحصیل هستند خواسته شد تا در مورد موضوعات مشخصی انشا بنویسند. سپس انشاهای این زبان‌آموزان که در دو سطح پایه و پیشرفته مشغول به تحصیل بودند جمع‌آوری شد و مورد بررسی قرار گرفت. حاصل این پژوهش در پنج فصل گردآوری و تدوین شده است.
کلید واژه‌ها
آموزش زبان، تحلیل خطا، خطاهای نوشتاری، فارسی‌آموزان.
فهرست مطالب
عنوان شماره صفحه
فصل اول. 1
1-1 مقدمه. 2
1-2 بیان مسئله. 3
1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش… 4
1-4 اهداف پژوهش… 5
1-5جامعة آماریو روش گردآوری داده‌ها 5
1-6 پرسش‌های پژوهش… 6
1-7 فرضیه‌های پژوهش… 6
1-8سازمان پژوهش… 6
1-9 جمع‌بندی.. 7
فصل دوم. 8
2-1 مقدمه. 9
2-2 پژوهش‌های انجام‌شده در داخل ایران. 9
2-2-1 فلاحی (1373) 9
2-2-2 احمدیان (1386) 10
2-2-3 فرخ (1390) 10
2-2-4- ضیاءحسینی (1390) 11
2-2-5 ابولحسنی (1391) 11
2-2-6 دوستی‌زاده (1391) 12
2-2-7 خیرآبادی (1391) 13
2-2-8 جعفروندگیگلو (1391) 13
2-2-9محمودزاده (2012) 14
2-2-10استوار ابرقوئی(1392) 15
2-2-11رستمی (1392) 15
2-2-12 خانسیر (2013) 16
2-2-13 حسینی (1393) 16
2-3 پژوهش‌های انجام‌شده در خارج از ایران. 17
2-3-1 هوانگ (2002) 17
2-3-2 محمد و همکاران (2004) 18
2-3-3 داروس (2009) 18
2-3-4 تن (2009) 19
2-3-5 سان (2010) 20
2-3-6 کائو (2013) 20
2-3-7 ژنگ (2013) 21
2-4 جمع‌بندی مطالب.. 22
فصل سوم. 23
3-1 مقدمه. 24
3-2 تاریخچه به وجود آمدن تحلیل خطا 24
3-3 تحلیل خطا 26
3-3-1 تفاوت میان خطا و اشتباه 28
3-3-1-1 تعریف خطا 28
3-3-1-2 تعریف اشتباه 29
3-4 اهمیت خطاها 30
3-5 شاخه‌ها و کاربرد تحلیل خطا 31
3-6 فرضیه زبان بینابین.. 32
3-7 انواع خطا 33
3-7-1 خطاهای آشکار و پنهان. 33
3-7-2 تقسیم‌بندی فرآیند محور 34
3-7-2-1 حذف.. 34
3-7-2-2 اضافه‌سازی.. 34
3-7-2-3 جایگزینی.. 35
3-7-2-4 ترتیب.. 35
3-7-3 طبقه‌بندی زبان‌شناختی خطاها 35
3-7-4 انواع خطاها براساس نحوه تأثیرگذاری در برقراری ارتباط.. 36
3-7-4-1 خطاهای کلی.. 36
3-7-4-2 خطاهای موضعی.. 36
3-8 عوامل بروز خطاها 37
3-8-1 خطاهای بین‌زبانی.. 37
3-8-2 خطاهای درون‌زبانی.. 38
3-8-3 انتقال آموزش.. 39
3-8-4 راهبردهای یادگیری زبان. 39
3-8-5 استراتژی‌های برقراری ارتباط.. 40
3-9 شیوه‌های انجام تحلیل خطا 40
3-10 جمع‌بندی مطالب.. 41
فصل چهارم. 42
4-1- مقدمه. 43
4-2- بررسی ویژگی‌های صرفی-نحوی در نوشتار آزمودنی‌ها 43
4-2-1 بازنمایی مشخصه‌های صرفی- نحوی.. 43
4-2-1-1- بازنمایی مشخصه‌های صرفی- نحوی فعل. 44
4-2-1-1-1- بازنمایی مشخصة زمان. 44
4-2-1-1-1-1 زمان گذشته. 44
4-2-1-1-1-2 زمان حال. 45
4-2-1-1-1-3زمان آینده 45
4-2-1-1-1- بازنمایی نمود. 47
4-2-1-1-2-1 نمود کامل. 47
4-2-1-1-2-3- نمود عادت.. 48
4-2-1-1-3- بازنمایی وجه. 49
4-2-1-1-3-1- وجه خبری.. 49
4-2-1-1-3-2- وجه امری.. 50
4-2-1-1-3-3- وجه شرطی.. 50
4-2-1-1-4- نفی.. 51
4-2-1-1-5- مطابقه. 52
4-2-1-2- مشخصه‌های صرفی – نحوی اسم. 53
4-2-1-2-1- بازنمایی مشخصه شمار 54
4-2-1-2-2- بازنمایی مشخصۀ حالت.. 56
4-2-1-2-2-1- حالت مفعولی.. 56
4-2-1-2-2-1-1- حذف نشانگر حالت مفعولی.. 56
4-2-1-2-2-1-2- کاربرد زائد نشانگر حالت مفعولی.. 57
4-2-1-2-2-2- حالت اضافه. 58
4-2-2- کاربرد نادرست واژه 58
4-2-2-1- عناصر زبانی نامناسب.. 59
4-2-2-1-1- مقوله نامناسب.. 59
4-2-2-1-1-1 کاربرد فعل به جای اسم. 59
4-2-2-1-1-2 کاربرد صفت به جای اسم. 60
4-2-2-1-2- واژه نامناسب از مقوله واحد. 60
4-2-2-1-2-1- فعل نامناسب.. 61
4-2-2-1-2-2- اسم نامناسب.. 61
4-2-2-1-2-3- ضمیر نامناسب.. 63
4-2-2-1-2-4- حرف اضافه نامناسب.. 63
4-2-2-1-2-5- قید نامناسب.. 65
4-2-2-1-2-6- صورت‌واژه نامناسب.. 65
4-2-2-1-2-7- واژه‌بست نامناسب.. 66
4-2-2-2- عناصر زبانی زائد. 66
4-2-2-2-1 فعل زائد. 66
4-2-2-2-5- متمم‌نمای زائد. 67
4-2-2-2-6- واژه‌بست زائد. 68
4-2-2-3- حذف عناصر زبانی.. 69
4-2-2-3-1- حذف فعل. 69
4-2-2-3-2- حذف اسم. 70
4-2-2-3-3- حذف حرف اضافه. 70
4-2-2-3-4 حذف عدد. 71
4-2-3- ترتیب واژه 71
4-2-4 جمله‌های نامفهوم و مبهم. 72
4-2-5- خطاهای نوشتاری.. 73
4-2-6- خطاهای واجی.. 74
4-3-1 بررسی عامل سطح زبان‌آموزان. 76
4-1نمودارمقایسۀ درصدخطاهایزبان‌آموزانسطحپایه و پیشرفته. 77
4-3-2 بررسی رابطة بین خطاها 78
4-4-3 بررسی ارتباط سطح زبان‌آموزان با میزان وقوع خطا 79
4-4-4 خلاصه فصل. 80
فصل پنجم. 81
نتیجه‌گیری.. 81
5-1 مقدمه. 82
5-2 مروری بر فصل‌های پیشین.. 82
5-3- بررسی پرسش‌ها و فرضیه‌ها 83
5-4 یافته‌های پژوهش… 85
5-5 پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آتی.. 86
منابع فارسی: 87
منابع انگلیسی: 88
واژه‌نامه. 90
1 مقدمه
آموزش و یادگیری زبان‌دوم همواره مورد توجه بوده است اما گسترش روابط کشورها و نیاز به برقراری ارتباط بیش از پیش این حوزه را مورد توجه پژوهشگران قرار داده است. متخصصان امر آموزش زبان در تمام کشورها به دنبال یافتن شیوه‌های جدید برای آموزش زبان و به‌کارگیری مواد آموزشی کاربردی‌تر هستند. یکی از شیوه‌های بسیار کارآمد برای جمع‌آوری اطلاعات در این زمینه تحلیل خطاست. تحلیل خطا به عنوان ابزاری ارزشمند برای شناسایی نقاط ضعف و قوت زبان آموزان همواره مورد توجه معلمان و محققان حوزة آموزش زبان بوده است. خطاها می‌توانند نشان‌دهندۀ روند یادگیری زبان توسط زبان‌آموزان باشند، در واقع اگر خطایی نباشد یادگیری زبانی رخ نداده است (شان‌لینگ،1124:2012). با استفاده از تحلیل این خطاها می‌توان کاستی‌های موجود در کتاب‌های آموزش زبان و شیوه‌های آموزش را شناسایی و بر طرف کرد و مواد آموزشی کارآمدتری را گردآوری نمود. در سالهای اخیر به دلیل گسترش روابط تجاری و فرهنگی ایران و چین، یادگیری زبان فارسی از سوی این افراد بسیار مورد توجه قرار گرفته است، و زبان‌آموزان زیادی از این کشور، به منظور یادگیری زبان فارسی به مراکز آموزش زبان فارسی در ایران وارد شده‌اند. اما از آنجایی که زبان فارسی و چینی از دو خانواده زبانی مجزا هستند یادگیری زبان فارسی برای این زبان‌آموزان بسیار دشوار است. در واقع زبان فارسی از خانواده زبان‌های هندواروپایی و زبان چینی متعلق به شاخه‌ای از خانواده‌های زبان چینی-تبتی و یک زبان نواختی است (حسینی،2109:1393). تحلیل و بررسی خطاهایی که این زبان‌آموزان هنگام یادگیری زبان فارسی مرتکب می‌شوند می‌تواند به ما در شناسایی نقاط ضعف این گروه از زبان‌آموزان و تهیه و تدوین کتاب‌های آموزشی متناسب با نیازهای آنها کمک کند. برای این منظور در پژوهش حاضر به تحلیل و بررسی خطاهای نوشتاری فارسی‌آموزان چینی‌زبان پرداخته می‌شود.
1-2 بیان مسئله
یادگیری زبان دوم یک فرآیند پیچیده است که هیچ‌گاه خالی از اشکال و خطا نیست. در واقع زبان‌آموزان در جریان یادگیری و تولید زبان دوم در هر مرحله نسبت به دانشی که از زبان مقصد پیدا کرده‌اند، درباره آن زبان فرضیه‌پردازی می‌کنند. این فرضیه‌ها در ابتدا نادرست هستند زیرا زبان‌آموزان دانش کافی نسبت به زبان مقصد ندارند و از قاعده‌ها و محدودیت‌های آن آگاه نیستند. اما نکتة حائز اهمیت این است که این خطاها نشان‌دهنده نظام زبانی رو به رشد و در حال تکامل زبان‌آموز است. این نظام هم ویژگی‌های زبان مبداء و هم ویژگی‌های زبان مقصد را در خود دارد. دانشمندان مختلف از اسامی مختلفی برای نامیدن این نظام استفاده کرده‌اند که کم‌و‌بیش به هم شباهت دارند. به عنوان مثال سلینکر[1](1972) آن را زبان بینابینی می‌خواند در حالی که کوردر[2](1971) آن را گویش فردی، و نمسر[3](1979) آن را نظام تقریبی می‌نامد. اما نکته‌ای که هر سه به آن اشاره دارند این است که نظام زبانی زبان‌آموز، نظام زبانی مستقلی است که دارای ویژگی‌هایی هم از زبان مبداء و هم از زبان مقصد است؛ همین مسئله موجب بروز خطا، هنگام برقراری ارتباط به زبان مقصد می‌شود. در خلال دهة 1950 و با روی کار آمدن شیوة شنیداری-زبانی[4] در تدریس زبان خارجی، زبان به منزلۀ مجموعه‌ای از عادت‌ها در نظر گرفته شد که باید از طریق تکرار و تقلید آموخته شود. در این شیوه مدرس زبان باید الگوهای صحیح زبان مقصد را در اختیار زبان‌آموز قرار دهد تا وی با تکرار و تمرین زیاد شکل صحیح آن الگوها را بیاموزد. در این شیوه خطاها به عنوان عادت‌های بد زبانی در نظر گرفته می‌شوند که باید به هر قیمتی از بروز آنها جلوگیری کرد. اما با ظهور شیوة زایشی-گشتاری[5] در آموزش زبان رویکردها نسبت به خطاهای زبان‌آموزان کاملا تغییر کرد. دیگر خطاها نه تنها آفت زبان در نظر گرفته نمی‌شدند، بلکه نشانه‌هایی بودند از نظام زبانی جدیدی که در ذهن زبان‌آموز نسبت به زبان مقصد در حال شکل‌گیری بود. در حقیقت با این رویکرد جدید به زبان، خطاها همچون ابزاری هستند که می‌توانند کاستی‌های شیوة تدریس و موارد و زمینه‌های مشکل‌زا برای زبان‌آموز را به خوبی نشان دهند. به همین دلیل خطاها برای معلمین و آموزش‌دهنده‌گان همیشه جالب توجه بوده‌اند، زیرا نشان‌دهندة موثر بودن یا نبودن شیوه‌های آموزشی آن‌هاست. بعلاوه این خطاها می‌توانند مبنای طراحی سرفصل‌های آموزشی قرارگیرند به این صورت که مطالب سخت‌تر بعد از مطالبی قرارگیرند که برای زبان‌آموز آسان‌ترند. از این خطاها حتی می‌توان در آزمون‌سازی نیز بهره برد. این خطاها می‌توانند به عنوان گزینه‌های نادرست در سؤالات چهارگزینه‌ای مورد استفاده قرارگیرند. اما نکته‌ای که نباید فراموش کرد این مطلب است که خطاها در صورت عدم تصحیح همچون مانعی بر سر جریان یادگیری عمل می‌کنند و می‌توانند فرآیند یادگیری را کند کنند. بنابراین شناسایی و تلاش در جهت رفع خطاها بسیار ضروری به نظر می‌رسد. از این روی در این پژوهش سعی شده است که با بررسی چندین انشای نوشته‌شده توسط فارسی‌آموزان چینی‌زبان خطاهای نوشتاری آنها شناسایی، طبقه‌بندی و خطاهای پربسامد مشخص گردند. این زبان‌آموزان در مراکز آموزش زبان فارسی در ایران و در مقطع پایه و پیشرفته مشغول به تحصیل هستند.
1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش
تحلیل خطا نه تنها برای کسانی که در زمینه آموزش زبان فعالیت می‌کنند حائز اهمیت است، بلکه برای خود زبان‌آموزان نیز بسیار مهم است، زیرا با شناسایی و کمک به از بین بردن این خطاها می‌توان هم شیوه‌های تدریس و هم شیوه‌های یادگیری زبان دوم را بهبود بخشید. کوردر(1967) تحلیل خطا را برای سه دسته از افراد مهم می‌داند: برای محققان و یا زبان‌شناسان، برای معلمان و همچنین برای خود زبان‌آموزان. او (همان:25) درباره اهمیت تحلیل خطاها می‌نویسد:
“… تحلیل خطاها از سه جنبه دارای اهمیت است. نخست برای معلمان اهمیت دارد، زیرا اگر به روش نظام‌مندی آنها را بررسی کنند درمی‌یابند که زبان‌آموزان تا چه حد به هدف مورد نظر نزدیک شده‌اند و در نتیجه چه بخش‌هایی هنوز برای یادگیری باقی مانده است. دوم، آنها شواهدی از چگونگی یادگیری زبان را در اختیار محققان قرار می‌دهند و اینکه زبان‌آموز در جریان یادگیری زبان دوم از چه شیوه‌هایی استفاده می‌کند. و سوم از این جهت مهم‌اند که خطاها ابزاری هستند که زبان‌آموزان برای یادگیری زبان از آن استفاده می‌کنند.” در زمینه آموزش زبان، برنامه‌ریزی سرفصل‌های آموزشی اهمیت زیادی دارد، به این ترتیب که مطالب سخت‌تر باید پس از مطالب آسان‌تر آموزش داده‌شوند. با تحلیل خطاها می‌توان حوزه‌های مشکل‌زا برای زبان‌آموزان را پیدا کرد و با برنامه‌ریزی مناسب و تاکید بیشتر بر آنها، این مشکلات را برطرف نمود. علاوه‌براین پس از آموزش مطالب در کلاس‌های آموزش زبان آنچه که اهمیت فراوانی دارد ارزیابی مطالب آموزش داده شده است. این ارزیابی باید به وسیله یک آزمون مناسب انجام شود. اما تهیه و تدوین یک آزمون مناسب کار آسانی نیست به ویژه اگر این آزمون به شیوه آزمون‌های چندگزینه‌ای باشد. اما تحلیل خطاها در این مورد نیز می‌تواند بسیار کارآمد باشد زیرا می‌توان از همان خطاهایی که زبان آموزان در آزمون‌های قبلی مرتکب شده‌اند به عنوان گزینه‌های نادرست در یک سوال چهارگزینه‌ای استفاده کرد.
1-4 اهداف پژوهش
امروزه با گسترش ارتباط میان جوامع مختلف و نیاز به برقراری ارتباط، آموزش زبان به شکل گسترده‌ای مورد توجه قرار گرفته است. تهیه و تدوین مطالب آموزشی و بهبود شیوه‌های آموزش می‌تواند تا حدود زیادی آموزش و یادگیری زبان را تسهیل کند. برای این منظور شناسایی و دسته‌بندی خطاهای زبان‌آموزان و معرفی حوزه‌هایی که بیش از همه برای این زبان‌آموزان مشکل‌ساز است می‌تواند به ما در بهبود شیوه‌های آموزش و گردآوری مطالب درسی کمک کند. بنابراین در این پژوهش سعی شده است با بررسی خطاهای نوشتاری زبان‌آموزان چینی و دسته‌بندی آنها، حوزه‌هایی که بیش از همه برای این زبان‌آموزان دشوار است را مشخص نموده و علل به وجود آورده آنها را بررسی کنیم.
تعداد صفحه :۱۰۹
قیمت : 14700تومان